Luật Vận Chuyển Hàng Không Quốc Tế: Khung Pháp Lý, Khiếu Nại & Giới Hạn Bồi Thường
Am hiểu luật vận chuyển hàng không quốc tế để tối ưu chi phí, giảm rủi ro. Công ước, AWB, khiếu nại–bồi thường, thời hạn & giải pháp cùng PTN Logistics.
Vì Sao Doanh Nghiệp Cần Am Hiểu Luật Vận Chuyển Hàng Không Quốc Tế?
Lợi thế tuân thủ = lợi thế cạnh tranh
Nắm vững quy định giúp xây dựng quy trình chuẩn, hạn chế sai sót chứng từ, thông quan trơn tru, nâng uy tín với đối tác—đặc biệt khi thâm nhập các thị trường khó tính.
Tránh rủi ro pháp lý & thất thoát tài chính
Khai báo sai, vi phạm IATA DGR (hàng nguy hiểm)… có thể bị phạt nặng hoặc đình chỉ vận chuyển. Khi có tổn thất mà không hiểu quy trình khiếu nại, doanh nghiệp dễ mất quyền bồi thường hoặc chỉ được bồi thường ở mức rất thấp.
Thông tin bổ sung: Luật vận chuyển hàng không quốc tế
Nguồn bài viết: https://ptnlogistics.com/luat-van-chuyen-hang-khong-quoc-te/
Tổng Quan Nguồn Luật: Từ Warsaw 1929 đến Montreal 1999
-
Công ước Warsaw 1929: đặt nền móng thống nhất quy tắc vận chuyển quốc tế, xác lập vai trò chứng từ (AWB) và giới hạn trách nhiệm.
-
Công ước Montreal 1999 (MC99): chuẩn mực hiện đại, đơn giản hóa chứng từ (chấp nhận điện tử), nâng giới hạn trách nhiệm và điều chỉnh rõ cơ chế bồi thường/miễn trừ.
Cách xác định công ước áp dụng:
-
Nếu cả nước đi & đến là thành viên MC99 → áp dụng MC99.
-
Nếu một bên chưa tham gia MC99 → có thể áp dụng Warsaw (và các nghị định thư liên quan) hoặc quy tắc theo điều ước song phương/hợp đồng.
“Giấy Thông Hành” Của Hàng Hóa: Air Waybill (AWB)
AWB là gì?
Air Waybill (AWB) là bằng chứng của hợp đồng vận chuyển giữa người gửi và người vận chuyển, kiêm biên nhận hàng. AWB không là chứng từ sở hữu (không chuyển nhượng như vận đơn đường biển).
Phân biệt MAWB & HAWB
-
MAWB: do hãng bay (Carrier) phát hành cho forwarder; thể hiện chặng vận chuyển chính.
-
HAWB: do forwarder phát hành cho shipper thực tế; thể hiện giao dịch giữa shipper và forwarder.
Cách điền AWB (những ô dễ sai)
-
Shipper/Consignee: tên pháp lý, địa chỉ, mã số thuế (nếu yêu cầu); tránh viết tắt.
-
Airport codes (IATA): sân bay đi/đến phải đúng mã 3 chữ cái.
-
Mô tả hàng & HS code tham chiếu: rõ ràng, nêu số kiện, kích thước, gross/net; cảnh báo DG khi có.
-
Cước & phụ phí: thể hiện cơ sở tính (chargeable weight), Incoterms, điều kiện thanh toán.
-
Ký & đóng dấu: thống nhất thông tin giữa MAWB–HAWB–Invoice–Packing List.
Trách Nhiệm & Giới Hạn Bồi Thường Theo MC99
Khi nào hãng bay chịu trách nhiệm?
Thiệt hại mất mát/hư hỏng xảy ra trong thời gian hàng thuộc sự quản lý của người vận chuyển (từ khi giao tại sân bay đi đến khi giao tại sân bay đến). Hãng bay cũng chịu trách nhiệm chậm trễ, trừ khi chứng minh đã áp dụng mọi biện pháp hợp lý để ngăn thiệt hại.
Giới hạn bồi thường (hàng hóa)
Giới hạn bồi thường theo MC99 được tính bằng SDR/kg (quy đổi theo tỷ giá SDR hiện hành). Theo cập nhật gần đây, mức tham chiếu là 26 SDR/kg đối với hàng hóa.
Ví dụ: 100 kg × 26 SDR = 2.600 SDR (trừ khi shipper khai giá cao hơn và trả phụ phí tương ứng).
Lưu ý: Giới hạn có thể được điều chỉnh định kỳ. Doanh nghiệp nên kiểm tra mức SDR hiệu lực tại thời điểm phát sinh tổn thất.
Các trường hợp miễn trừ trách nhiệm (điển hình)
-
Bản chất/khuyết tật vốn có của hàng.
-
Đóng gói không đạt do người gửi.
-
Chiến tranh/xung đột vũ trang.
-
Hành động cơ quan công quyền (hải quan, kiểm dịch…).
Trong các trường hợp này, bảo hiểm hàng hóa hàng không là “lớp phòng thủ” cần thiết.
Quy Trình Khiếu Nại – Đòi Bồi Thường: Thời Hạn & Hồ Sơ
Thời hạn thông báo (Notice of Claim) theo MC99
-
Hư hỏng hàng hóa: gửi khiếu nại bằng văn bản ngay khi phát hiện, không muộn hơn 14 ngày từ ngày nhận hàng.
-
Chậm trễ: khiếu nại không muộn hơn 21 ngày kể từ ngày hàng được giao/được làm sẵn sàng cho người nhận.
-
Mất mát: thông báo ngay khi xác định hàng coi như mất; tiếp đó tiến hành thủ tục đòi bồi thường/khởi kiện trong thời hiệu.
Bộ hồ sơ khiếu nại “chặt chẽ” gồm:
-
Thư khiếu nại chính thức (nêu sự kiện, giá trị, cơ sở pháp lý).
-
Bản gốc/bản sao MAWB/HAWB.
-
Commercial Invoice & Packing List.
-
Biên bản bất thường (Damage Report) tại sân bay/kho hàng.
-
Ảnh/video hiện trường, biên bản giám định độc lập (nếu có).
-
Chứng từ chi phí phát sinh (lưu kho, tái bao gói, vận chuyển lại…).
Mẹo tăng tỷ lệ đòi bồi thường thành công
-
Lập biên bản hiện trường ngay thời điểm phát hiện tổn thất.
-
Gửi notice đúng hạn (14/21 ngày) bằng kênh có dấu vết (email có xác nhận, portal của hãng).
-
Định lượng thiệt hại bằng chứng từ tài chính; tách phần không thuộc phạm vi trách nhiệm.
-
Phối hợp forwarder/insurer để chuẩn hóa hồ sơ và lộ trình làm việc với hãng bay.
Những Sai Lầm Phổ Biến & Cách Tránh
-
Sai mã IATA sân bay → định tuyến sai, tăng rủi ro trễ/chi phí.
-
Mô tả hàng mơ hồ, thiếu kích thước/bao bì → bị soi chiếu lại, delay.
-
Nhầm MAWB–HAWB, lệch thông tin giữa AWB–Invoice–PL → phát sinh truy vấn.
-
Quên mua bảo hiểm cho hàng giá trị cao/nhạy cảm → không bù đắp đủ thiệt hại.
-
Trễ hạn notice → mất quyền đòi bồi thường theo công ước/hợp đồng.
Checklist Tuân Thủ Nhanh (Lưu & Dùng Mỗi Lần Gửi Hàng)
-
Xác định công ước áp dụng (MC99/Warsaw).
-
Kiểm tra cấm/hạn chế & IATA DGR (nếu là DG).
-
Hoàn tất AWB/MAWB/HAWB: sân bay IATA, mô tả hàng, số kiện–kích thước–trọng lượng, Incoterms.
-
Bộ chứng từ: Invoice, Packing List, CO/License (nếu có).
-
Mua bảo hiểm (khuyến nghị cho hàng giá trị/cool chain).
-
Thiết lập kế hoạch notice 14/21 ngày & thời hiệu 2 năm.
PTN Logistics: Biến Quy Định Thành Lợi Thế Vận Hành
Tư vấn pháp lý–nghiệp vụ “áp vào thực tế”
PTN phân tích tuyến, loại hàng, rủi ro; đề xuất phương án tối ưu chi phí–thời gian, đồng bộ IATA/ICAO–VNACCS/VCIS.
AWB chính xác – hồ sơ khiếu nại “đủ & đúng”
Kiểm tra chéo MAWB/HAWB–Invoice–PL; chuẩn hóa notice, lập Damage Report, thu thập chứng cứ & làm việc với hãng bay/insurer.
Dịch vụ trọn gói Air Freight
Đóng gói chuẩn IATA, thủ tục hải quan, booking, tracking 24/7, Door-to-Door & Consolidation; minh bạch cước–phụ phí.
FAQ – Câu Hỏi Thường Gặp
1) Hàng bị hư hỏng nhưng tôi phát hiện muộn, có còn khiếu nại được không?
Hãy gửi notice ngay khi phát hiện, nêu lý do hợp lý và cung cấp chứng cứ. Tuy nhiên, mốc 14 ngày (hư hỏng) là rất nghiêm ngặt theo MC99.
2) Có thể đòi cao hơn giới hạn SDR/kg không?
Có, nếu khai giá trên AWB trước khi vận chuyển và trả phụ phí tương ứng; hoặc chứng minh lỗi cố ý/thiếu thận trọng nghiêm trọng (rất khó).
3) AWB có chuyển nhượng được như vận đơn đường biển không?
Không. AWB không phải chứng từ sở hữu; giao nhận dựa trên danh tính người nhận & thủ tục hải quan.
Kết Luận
Luật vận chuyển hàng không quốc tế không chỉ là tuân thủ—đó là đòn bẩy tối ưu chi phí & giảm rủi ro nếu doanh nghiệp hiểu đúng và áp dụng chuẩn. Từ việc chọn công ước, làm AWB chính xác, đến notice–claim đúng hạn, từng bước đều ảnh hưởng trực tiếp đến tiền & thời gian của bạn.
Cần một phương án “vừa chuẩn luật – vừa tối ưu vận hành”? Hãy để PTN Logistics đồng hành.
Liên hệ PTN Logistics
Hotline: 1900 2197 – 0935 333 999
Email: nam.nguyen@ptnlogistics.com
>>Xem thêm:
https://ptnlogistics.blogspot.com/2025/10/gui-hang-may-bay-ptn.html
https://sites.google.com/view/ptn-logistics/blogs/gui-hang-may-bay
Nhận xét
Đăng nhận xét